“The world is more uncertain than ever, but there are great opportunities for companies as well. It’s our job to help companies identify and grasp these opportunities.” says André Vriens, Managing Partner at EyeOn, in the latest released publication of ‘Pioneers in sustainability’. In this interview Vriens shares his insights of changing consumer expectations, optimizing decision-making and the journey towards creating a sustainable future.
Read the full interview below (in Dutch)
“Als bedrijf wil je impact hebben”, zegt Vriens. “Je wilt meer dan alleen geld verdienen en tevreden klanten hebben. Bij een crisis is het logisch om in eerste instantie reactief te zijn. Toch zijn er ook nu bedrijven bezig met hoe ze zich structureel anders kunnen organiseren. In onze internationale klantenkring spelen een aantal thema’s. Hoe ga je om met circulaire stromen? Hoe balanceer je je value chain, of alle schakeltjes in de hele keten? Deze bedrijven denken na over hun propositie en hoe ze die op de meest sustainable manier mogelijk kunnen maken.”
Consument minder voorspelbaar
Vanuit zijn expertise aan de consumentengoederenkant signaleert Vriens dat de consument minder voorspelbaar is dan tien jaar geleden: “De consument, zeker de Europese, wil steeds meer variëteit in producten, zoals gezondere versies van gerechten. De portfolio van mogelijke producten wordt steeds breder. Het gevolg is dat de onzekerheid groter wordt. De onzekerheden in de supply chain zijn de laatste tijd natuurlijk sowieso gigantisch vanwege de pandemie, de blokkade in het Suezkanaal en de oorlog in Oekraïne. We zitten kortom in een omgeving waarin zowel aan de vraag als aan de aanbodkant zaken onzeker zijn. Bedrijven zien dat ze via digitalisering de impact van die onzekerheden kunnen afzwakken, maar daar hebben ze goede mensen voor nodig en die zijn schaars.”
Crisismodus ontstijgen
De buitenwereld is dus onzekerder dan ooit, maar ‘binnen’ ligt er voor bedrijven wel degelijk een grote kans, aldus Vriens: “Sommige mensen zitten nog in de crisismodus; anderen zijn in staat daarbovenuit te stijgen. Onze rol is mensen te helpen zien dat er een opportunity ligt – en hoe die op de juiste manier op te pakken. Door bijvoorbeeld met modellen inzicht te krijgen en jezelf de vraag te stellen: wat wil ik als bedrijf bereiken? Wil ik als fashionbedrijf eens per maand een nieuwe collectie lanceren, of een keer per kwartaal een duurzame? Wil ik als foodproducent ook vegetarische varianten leveren? Wil ik het grootst worden, het meest winstgevend, het innovatiefst, het meest sustainable?”
Balans in spanningsveld
Wat duurzaamheid betreft zit er inmiddels wel een minimale grens aan wat een bedrijf voor elkaar moet krijgen, constateert Vriens, en de lat gaat omhoog. “Je komt niet meer weg met een duurzaamheidsrapport om de drie jaar. Er zit een zeker spanningsveld tussen de ‘oude’ bedrijfseconomische doelen en het streven naar een duurzame bedrijfsvoering. Unilever heeft als multinational best serieus ingestoken op sustainability; dat konden ook niet alle aandeelhouders waarderen. Je moet als bedrijf als geheel de balans vinden. Een van onze klanten, een fritesproducent, heeft bijvoorbeeld een product ontwikkeld waarbij de schil van de aardappels blijft zitten voor extra smaak, in plaats van dat schilletje als afval te zien en separaat te verwerken. Daardoor is de waarde van de grondstof in een keer veel hoger: die klant verdient dus meer geld met een meer sustainable product.”
Samenhang laten zien
EyeOn ziet zichzelf nadrukkelijk niet als strategisch adviseur. “Ik durf ons wel een business-expert te noemen. Wij zijn in staat te luisteren naar de belangen in de verschillende functies binnen een bedrijf en erbuiten, op basis van data inzicht te geven en de samenhang te laten zien.” Want soms is het – naast inzicht verwerven – ook nodig om te kijken wat de beste manier is om samen te werken, weet Vriens uit ervaring. “Een productiemanager is afhankelijk van wat zijn commerciële collega afspreekt met de klant of de supply chain-directeur. Soms werken doelstellingen verkeerd gedrag in de hand.”
Optimaliseren over de keten
Als bij de supermarkt zakjes te veel geleverde vers gesneden groenten blijven liggen, gaan die – na een poging om ze met korting te verkopen – toch te vaak de vuilnisbak in. Volgens Vriens rechtvaardigt dat de vraag aan supermarktmanagers of ze wel moeten sturen op 100% beschikbaarheid van alle vers gesneden groenten voor elke klant. “Is het erg als er op zaterdagavond om 20.00 uur nog maar vier van de tien verschillende gemengde slasoorten zijn? Je kunt ervoor kiezen een kleine concessie aan de beschikbaarheid te doen en minder te moeten weggooien. Optimaliseren over de hele keten is een multi-dimensionale puzzel, en daarin kunnen wij een rol spelen. Wij kunnen ook zorgen voor een beter forecast-systeem. Daarmee kun je beter plannen wat echt nodig is, met een stijgende beschikbaarheid, en betere sustainability als gevolg.”
Voedselverspilling voorkomen
Vriens geeft nog een voorbeeld: “Op dit moment krijgen broodleveranciers die 100 broden aan een supermarkt leveren er gemiddeld tussen de acht en de twintig terug. Die zijn bestemd voor veevoer of voor vergisting. Terwijl het een waardevol graanproduct is voor humane consumptie. Als je zou gaan optimaliseren, zou je bij wijze van spreken zeggen: lever maar twee broden met maanzaad en twee broden met sesamzaad minder. Gevolg: minder afval, minder kosten. Alleen is daar nu geen incentive voor bij de fabrikant. Het voorkomen van voedselverspilling moet eerst als thema worden gezien door iedereen in de keten. Maar preventie is niet populair. Ik vind het ook vervelend als iemand steeds mijn rookmelder komt controleren – en de brandweerman krijgt complimenten voor het blussen van een brand. Toch moet je aan de voorkant nadenken, en over de grenzen van je eigen functie of bedrijf heen kijken.”
Interactie data en gedrag
In de praktijk ziet Vriens vaak dat bedrijven, als ze iets belangrijk vinden, de controle liever niet uit handen geven. “Zo wil de retailer in de keten het liefst de touwtjes in handen hebben. Dat is ook prima. Wij zijn graag de objectieve facilitator. We helpen mensen om integrale processen te begrijpen, en we kunnen met data onderbouwen hoe het in elkaar zit. Zo stimuleren we mensen om op de juiste manier ‘om te denken’. Begrip zorgt voor de bereidheid om de volgende stap te zetten. Zelf reed ik vroeger op de snelweg meestal 135 kilometer per uur. Inmiddels rijd ik 103. Op een dashboard van een elektrische auto zie je meteen wat je extra verbruikt als je harder rijdt: daar schrik je van. Het is een mooie analogie van ‘zien doet begrijpen’: de interactie tussen iets met data inzichtelijk maken en het gedrag van mensen. In dat speelveld proberen wij een bijdrage te leveren.”
Eigen initiatieven
“Niet alleen voor onze klanten, maar ook voor onze medewerkers is sustainabilty een steeds belangrijker issue. We hebben bedrijfsbreed een aantal SDG’s getagd, maar we kijken ook naar kleinere dingen als verantwoord reizen en niet nodeloos printen. Intern hebben we regelmatig campagnes, bijvoorbeeld wie het beste vegetarische recept heeft of wie het best gekookt heeft zonder voedselverspilling.”
“Met de EyeOn-foundation steunen we maatschappelijke initiatieven. Afgelopen jaar hebben we bijvoorbeeld een geldelijke bijdrage geleverd aan een voedseltransport voor Oekraïne.” “EyeOn is lid van de stichting Samen tegen Voedselverspilling. Van al het voedsel in Nederland wordt 30% verspild. Samen met andere leden van de stichting kijken we hoe dat met kleine stapjes minder kan worden, bijvoorbeeld door beter te voorspellen wat bedrijven aan verse producten verkopen. Het doel is om concreet te laten zien hoe het slimmer en beter kan.”
Dit is één van de Expert Point of Views behorende bij een reeks interviews uit het magazine ‘Pioniers in duurzaamheid’. Een gezamenlijke uitgave van Doing The Math en EyeOn. Wilt u het magazine digitaal of in print ontvangen? Een e-mail naar info@doingthemath.nl met als onderwerp ‘Magazine’ is voldoende.